Je plek innemen in je familiesysteem: hoe doe je dat?

Op de opstellingsdag van afgelopen zondag gaven 4 van de 5 vraaginbrengers aan weer op de juiste plek in het systeem te willen staan. Maar wat betekent dat ‘je eigen plek innemen’? Hoe kom je überhaupt op de verkeerde plek te staan? En wat kan je doen om weer op je eigen plek terecht te komen? Veel vragen die we gaan beantwoorden aan de hand van De Fontein van Els van Steijn. Een prachtige metafoor en tevens boek die meer uitleg geeft over het innemen van je eigen plek.

Wat betekent het: niet op je eigen plek staan?

Je kan in het leven het gevoel hebben dat je heel hard moet werken om succesvol te zijn of dat je niet zo goed weet hoe het is om te ontvangen. Beide zijn duidelijke voorbeelden dat je niet op je eigen plek staat.

Iedereen in jouw familiesysteem heeft een eigen plek, zo ook jij. Door jouw eigen plek in te nemen, kom je op een plek waar jij je het krachtigst voelt. Dit is tevens de plek waar jij geen moeite hoeft te doen om je authentieke leven te leiden. Je bent jezelf en doet de dingen die voor jou het meeste geluk geven.

Er kunnen verschillende dynamieken ten grondslag liggen aan het feit dat je niet op jouw unieke plek staat. De vraag is dus: welke dynamiek is bij jou van toepassing? Dat gaan we uitleggen aan de hand van de metafoor die Els van Steijn ooit bedacht heeft: de fontein. Door inzicht te krijgen in jouw dynamiek, kan je het helen en op de juiste plek komen te staan van jouw familiefontein.

De Fontein van Els van Steijn

Els van Steijn, schrijver van de boeken De Fontein, gebruikt het als metafoor om je familiesysteem uit te leggen. Zie de fontein voor je met verschillende bakken. Het water stroomt van boven naar beneden, via de verschillende bakken. Zo stroomt het leven ook via je grootouders, via je ouders naar jou. Je kan de stroom van het leven helemaal ontvangen wanneer je op je juiste plek in je eigen bak staat, dus ook in verhouding met je broers/zussen (ook die overleden zijn of een miskraam zijn geweest tellen mee).

Veel systemische problemen ontstaan wanneer ouders zelf met te korten kampen. Kinderen gaan dan automatisch die tekorten opvullen en komen in bakken terecht waar ze niet helemaal de stroom van het leven kunnen ontvangen. Ze stijgen op, zoals we dat noemen, naar een bak erboven. Alleen op je eigen plek kan je jouw eigen leven leiden en helemaal tot bloei komen.

Er zijn 3 dynamieken die ten grondslag kunnen liggen aan het opstijgen. Allemaal hebben ze ook andere interventies nodig om te helen.

Dynamiek 1: verantwoordelijkheid overnemen

Heb jij een ouder gehad die behoeftig was? Dan ga je als kind automatisch voor je ouder zorgen. Je gaat als het ware de ouder voor je ouder zijn en staat daarmee in de bak van je ouders (boven hun) of in de bak boven je ouders.

Wat is dan een behoeftige ouder? Wellicht herken je één van de volgende situaties:

• Je ouders waren emotioneel afwezig als kind. Zo heb je op jonge leeftijd al voor jezelf moeten zorgen omdat zij er niet waren.

• Je hield je op jonge leeftijd al bezig met zorgen die je ouders hadden. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat één van je ouders je vaak om hulp vroeg of duidelijk zwaarte liet blijken. Waarschijnlijk kreeg jij als jong kind te horen dat je ontzettend wijs was voor je leeftijd.

• Het boterde niet altijd tussen je ouders en jij ging bemiddelen. Misschien zijn je ouders wel op jonge leeftijd gescheiden en vertelde ze vaak negatieve dingen over elkaar aan jou.

• Een ouder is (ernstig) ziek geweest toen jij jong was. Zo heb je als kind minder ruimte gekregen om te spelen en stond je vaak klaar voor je zieke ouder.

• Je ziet één of beide van je ouders eerder als een beste vriend dan een vader/moeder. Je staat dan naast elkaar in een bak, in plaats van een bak eronder.

• Één van je ouders heeft toen jij jong was het gezin verlaten (of is nooit in het gezin geweest) en jij bent vader of moeder gaan spelen. Of je bent juist partner gaan spelen.

Er zijn veel verschillende situaties waardoor je kan zijn opgestegen. Toch resulteert het vaak in dezelfde gedragingen: een kind neemt makkelijk veel verantwoordelijkheid op zich, ziet zichzelf als een harde werker en helpt anderen graag.

De heling bij deze dynamiek gaat over zien dat de verantwoordelijkheden die jij als kind op je hebt genomen, veel te groot zijn voor jou. En te leren dat je het pas écht jezelf goed kan laten gaan, als je in de eerste plaats goed voor jezelf zorgt.

Dynamiek 2: Veroordelen en uit verbinding gaan

Kan jij de stroom van je ouders écht ontvangen of wijs je je ouders af? Zo kan het zijn dat je op één van je ouders neerkijkt of hun veroordeelt. In beide gevallen ben je uit verbinding met de stroom die je via je ouders kan krijgen en sta je in de bak boven je ouders.

Wat hier vaak onder schuil gaat is dat jij je als kind niet gezien en erkent voelt door je ouders en om die pijn maar niet helemaal te voelen, ga jij je ouders afwijzen. Kan jij met dezelfde compassie kijken naar je ouders als de compassie die jij graag had willen hebben?

Afwijzing van een ouder resulteert in zelfafwijzing. Je bent immers 50% je moeder en 50% je vader. Dus wanneer je niet helemaal je ouders kan nemen, kan je dus ook niet helemaal jezelf accepteren.

De heling in deze dynamiek gaat dus over je ouders helemaal aannemen voor wie ze zijn, met alle mooie en minder mooie delen. Dat lijkt nogal makkelijk gezegd. Want ouders, net zoals elk mens, kan dingen doen die over jouw grens heen gaat. Dus moet je dan maar alles accepteren? Zeker niet. Je kan én innerlijk in verbinding blijven én een grens aangeven. Een mooie vraag die jij jezelf kan stellen als je hier mee stoeit is: stel ik deze grens om mijn ouders buiten te sluiten of om ruimte voor mijzelf te maken? In dat laatste geval is de grens dienend aan jou en jouw systeem.

Dynamiek 3: Onbewuste identificatie

De laatste dynamiek wordt ook wel een verstrikking genoemd. Als jij verstrikt bent met iemand uit je familiesysteem, maak jij zichtbaar wat tot op heden niet (helemaal) gezien wordt in je familiesysteem. Je bent dan verstrikt met een situatie of iemand uit je systeem.

Voorbeelden van verstrikking zijn bijvoorbeeld:

• Er is een miskraam/abortus voor jou geweest waar niet echt over gerouwd is.

• Er is een verboden liefde geweest bij je ouders/grootouders.

• Er is een familiegeheim waar maar niet over gesproken wordt.

• Je ouders of grootouders heeft een impactvolle gebeurtenis meegemaakt die hij/zij onvoldoende heeft doorleeft.

• Er zijn daders of juist slachtoffers in je familiesysteem die niet voldoende erkent zijn.

In alle situaties die hierboven zijn beschreven worden personen of situaties buitengesloten en hebben geen plek gekregen in je familiesysteem. Als jong kind sta je als het ware ten dienste van je systeem en vervul je automatisch de rol om zichtbaar te maken wat al die tijd onzichtbaar moest blijven. Je gaat dan leven volgens de dynamiek: ‘het zal mij niet beter gaan dan jou’.

Het resultaat voor jou is dat je niet je eigen leven kunt leiden. Je leidt als het ware het leven van een ander. Hoe hard je ook je best doen en hoe sterk de wilskracht ook is, heet lukt je maar niet om bepaalde patronen te veranderen. De heling bij deze dynamiek is om in een opstelling erachter te komen waar je verstrikt bent geraakt en daar de helende beweging te maken. Zo kan je vrij worden van de verstrikking en je eigen leven leiden.

Leer meer over jouw plek innemen

Ik heb een gratis meditatie opgenomen voor jou om te ontdekken hoe deze dynamieken zich in jou uitten. Naast weten en hoofdelijk meer begrijpen wat je dynamiek is, vindt echte heling pas plaats als je het in je lichaam kan laten stromen. Dat betekent dat je af te reizen hebt van je hoofd naar je lijf en te voelen wat deze dynamiek in jou doet.

De meditatie duurt 15 minuten en geeft je enorm veel inzicht in je patronen waarin jij nog vastzit met je ouders en voorouders.

Volg de gratis meditatie hier.